رفوگری فرش هنری است که کمک می کند یک فرش قیمتی ارزش خود را حفظ کند. رفوی فرش به معنی ترمیم فرش است میتواند از کهنه شدن فرش تا سوختگی ، پارگی و .. باشد و باعث می شود فرش عمر بیشتری داشته باشد. رفوی فرش دستباف کار هر کسی نیست به طوری که حتی بافندگان آن فرش هم گاه نمی توانند، مگر آنکه علمش را آموخته باشند و تجربه کافی داشته باشد.

رفوی فرش باعث طولانی‌تر شدن عمر فرش و بازیافتن زیبایی و جلای قبلی فرش است که منجر به کاربردی شدن و استفاده مجدد از آن در محیط نیز می‌شود.

موارد نیاز به رفوی فرش دستباف ایرانی

با وجود اینکه فرش دستباف در مقایسه با فرش های ماشینی مقاومت بیشتری دارد و در اثر پاخوردگی و شستشو زیبایی خود را از دست نمی دهد، اما در مواردی به ترمیم نیاز پیدا می کنند. این موارد شامل:

• کهنگی یا پارگی فرش دستباف؛ فرش دستباف با بهترین کیفیت نیز بعد از گذشت چندین سال، حالت تازگی و نو بودن خود را از دست می دهد و نیاز به رفو پیدا می کند.
• رفوی فرش سوخته، رفوی فرش دستباف که سوخته باشد کمی دشوار می شود، به خصوص اگر سطح وسیعی را در برگرفته باشد.
• بید زدگی؛ که معمولا برای فرش هایی که در فضای بسته مانند انباری قرار گرفته باشند، اتفاق می افتد.
• رفوی فرش پوسیده؛ که در اثر رطوبت بیش از حد بر روی فرش و یا کثیف شدن فرش و عدم رسیدگی به آن رخ می دهد.
• ریخته شدن موادی نظیر لاک و جوهر
• پاره یا پوسیده شدن ریشه های فرش

رفوگری فرش دستباف

آموزش رفوگری فرش دستباف نیاز به جلسات متعدد دارد اما خوب است بدانید که در رفوگری فرش دستباف، محل آسیب دیده را مانند بافت سایر نقاط فرش ترمیم می کنند (هم به لحاظ نقشه و هم به لحاظ چله فرش)

 – در رفوی فرش دستباف سعی می شود از نخی کاملا شبیه به نخ بافته شده در فرش استفاده شود و اگر رنگ سایر نقاط سالم فرش کمرنگ شده باشد از نخی رنگ و رو رفته استفاده می شود تا ظاهر فرش یکدست شود.

– در برخی موراد  که سطح وسیعی از فرش آسیب دیده باشد برای رفوی آن، قسمت مورد نظر بطور کلی بریده می شود و بافت جدیدی متناسب با سایر نقاط فرش زده می شود.

 – در رفوی فرش دستباف ایرانی باید در مورد رنگرزی اطلاعات کافی داشت تا بتوان رنگی کاملا شبیه به سایر نقاط فرش آماده کرد و در صورت تفاوت بخش رفو شده با سایر بخش‌ های فرش، رفوگر باید با کمک قیچی زدن، کیله کشی و اتو زدن آن رنگ‌ها، نتیجه مطلوبی را ایجاد کند.

ابزار کار رفوی فرش دستباف

برای رفوگری فرش دستباف باید تعدادی وسیله را آماده کرد . از جمله:

• انواع نخ پبنه ای، نخ ابریشمی، نخ پود
• تخته
• قلاب
• قیچی
• انبردست
• ظرف آب
• میخ کش
• اتو
• میخ
• خواب پشت
• سوزن بزرگ و کوچک
• کیله
• دفتین
• چارچوب چکش
• میخ چکش
• روکش، وصله و آستر
• انگشتانه

رفوی فرش دستباف را با توجه به نوع آسیب به سه دسته تقسیم می کنند:

1 – آسیب دیدگی کم که شامل در رفتگی شیرازه یا لکه های سطحی می باشد و به رفوی ساده یا درجه سه نیاز دارد. در این نوع رفو نقشه فرش درگیر نیست و گاهی برای ترمیم فرش از ریشه های آماده استفاده می شود. (برای ترمیم شیرازه در این نوع رفو، قسمت های آسیب دیده کنار فرش را خالی می کنند و با نخ همرنگ شیرازه را کامل می کنند.)

2 – آسیب دیدگی متوسط که شامل بید زدگی، ساییدگی و پارگی های کوچک که چله فرش سالم است، می شود و به رفوی متوسط یا درجه دو نیاز دارد.

3 – آسیب دیدگی شدید که شامل ساییدگی، پارگی و یا سوختگی بخشی از فرش می شود و در آن گره فرش با چله از بین رفته است و به رفوی درجه یک نیاز دارد.

رعایت چند نکته قبل از آغاز رفوی فرش دستباف

رفوگران فرش دستباف قبل از شروع کار باید چند مورد را رعایت کنند که عبارتند از:

• گرفتن غبار فرش
• مشخص کردن نقاط آسیب دیده فرش
• مشخص کردن نوع آسیب دیدگی، (فرشی که دچار پارگی یا سوراخ شدخ را از بالا به پایین روی دار قالی قرار داده می شود.)
• جدا کردن الیاف فاقد استحکام در فرش
• اگر آسیب وارد شده به فرش شامل پارگی یا سوراخ ها متعدد با فاصله کم است، همه آنها را در یک دایره فرضی قرار داده و دور آنها را با قیچی برش می دهند.
• از خارج کردن تارهای فرش در رفوی فرش پوسیده خودداری کنید. می توان با سوزن کشی چله ها را محکم کرد.
• ترمیم فرشی که از پشت دچار بیدخوردگی شده باشد از پشت فرش انجام می شود.
•  ترمیم فرش باید براساس نقشه انجام شود در غیر اینصورت از ارزش فرش می کاهد.

توجه داشته باشید رفوی فرش دستباف به راحتی و بدون مهارت و تجربه امکان پذیر نیست و ممکن است خسارت وارد شده بر فرش شما را افزایش دهد، بنابراین رفوی فرش دستباف خود را به قالی بافی های معتبر بسپارید.

قیمت رفو فرش دستباف

یرای رفوی فرش دستباف باید به مراکز معتبر قالی بافی مراجعه کنید. قیمت رفو فرش دستباف از رفوی فرش ماشینی خیلی بیشتر است و براساس عواملی چون ابعاد فرش، نوع آسیب فرش، زمانی که برای ترمیم و رفوی فرش گذاشته می شود و… تخمین زده می شود.

با رفوی فرش دستباف می توان از نابودی یک فرش با ارزش جلوگیری کرد، اما در مواردی ممکن است ترمیم یک فرش دستباف به زحمت زیادی نیاز داشته باشد و هزینه بالایی را در بر بگیرد و یا اینکه از مواد مرغوبی برای ترمیم آن استفاده نشود و ارزش فرش را کاهش دهد.